వ్యవసాయం భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థకు మూల స్తంభం. దేశ జనాభాలో సగానికి పైగా ప్రజలు ఇప్పటికీ వ్యవసాయంపై ఆధారపడి జీవిస్తున్నారు. అయితే మారుతున్న కాలానుగుణంగా రైతులు ఎదుర్కొంటున్న సవాళ్లను దృష్టిలో ఉంచుకుని కేంద్ర ప్రభుత్వం ఇటీవల ఓ కీలకమైన పథకాన్ని ప్రవేశపెట్టింది. అదే ధన ధాన్య కృషి యోజన (Dhan Dhanya Krishi Yojana).
తాజాగా కేంద్ర కేబినెట్ ఈ పథకానికి ఆమోదం తెలిపింది. దీని కోసం ప్రతి ఏడాది రూ.24,000 కోట్లు వెచ్చించనున్నారు. మొదటి దశలో 100 జిల్లాలు ఎంపిక చేయబడి, ఆయా ప్రాంతాల్లో వ్యవసాయ రంగాన్ని అభివృద్ధి చేయాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు. దీని ద్వారా రైతులు, వ్యవసాయ రంగం ఎలా మార్చుకోవచ్చు అనే విషయాలను ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.
🔰 ధన ధాన్య కృషి యోజన అంటే ఏమిటి?
ధన ధాన్య కృషి యోజన (Dhan Dhanya Krishi Yojana) అనేది కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రవేశపెట్టిన ఒక సమగ్ర వ్యవసాయ అభివృద్ధి పథకం. దీని ప్రధాన ఉద్దేశ్యం రైతులకు సాంకేతిక, మౌలిక వసతుల సహాయం అందించి, వారి ఆదాయాన్ని పెంచడం. ఈ పథకం ద్వారా ప్రతి సంవత్సరం రూ.24,000 కోట్లు ఖర్చుచేసి దేశంలోని 100 జిల్లాలను వ్యవసాయ పరంగా అభివృద్ధి చేయనుంది.
🌾 Dhan Dhanya Krishi Yojana ప్రధాన లక్ష్యాలు
లక్ష్యం | వివరణ |
✅ దిగుబడి పెంపు | అధునాతన పద్ధతుల ద్వారా పంట ఉత్పత్తి పెరగడం |
✅ మార్కెట్ యాక్సెస్ | రైతు ఉత్పత్తులకు తగిన ధర వచ్చేలా ప్రోత్సాహం |
✅ శీతల భద్రతా వ్యవస్థ | పంటలు ఎక్కువ రోజులు నిల్వ ఉండేందుకు సదుపాయాలు |
✅ వ్యవసాయ రంగంలో టెక్నాలజీ | డ్రోన్లు, స్మార్ట్ ఇరిగేషన్, మొబైల్ యాప్లు ఉపయోగించడం |
✅ వ్యవసాయ డైవర్సిఫికేషన్ | తక్కువ నీటితో పండే పంటల వైపు మలచడం |
💰 పథకానికి కేటాయించిన నిధులు
- మొత్తం వ్యయం: ₹24,000 కోట్లు
- ఇది 5 సంవత్సరాల వ్యవధిలో దశలవారీగా ఖర్చు చేయబడుతుంది.
- నిధుల వినియోగం జిల్లాల ప్రాధాన్యత, వెనుకబాటుతనం, రైతుల సంఖ్య ఆధారంగా నిర్ణయిస్తారు.
📊 భవిష్యత్తు భవిష్యత్తులో అమలు చేయు ప్రణాళికలు
భవిష్యత్తులో ఈ పథకాన్ని మరిన్ని జిల్లాలకు విస్తరించే యోచనలో కేంద్రం ఉంది. ప్రణాళిక అనుసారం:
- మొదటి దశ: 100 జిల్లాలు
- రెండవ దశ: అదనంగా 150 జిల్లాలు
- మూడవ దశ: అన్ని వ్యవసాయ వెనుకబాటుతో ఉన్న ప్రాంతాలకు విస్తరణ
📍 మొదటగా 100 జిల్లాలు ఎందుకు ఎంచుకున్నారు?
ప్రస్తుత దశలో 100 వెనుకబడిన జిల్లాలపై మాత్రమే దృష్టి పెట్టడం వెనుక కేంద్ర ప్రభుత్వం ఉద్దేశం అసమానతల నిర్మూలన. ఇవి సాధారణంగా:
- తక్కువ దిగుబడి గల ప్రాంతాలు
- వ్యవసాయ మౌలిక వసతుల లోపం ఉన్న జిల్లాలు
- తక్కువ నీటి వనరులు కలిగిన ప్రాంతాలు
ఈ జిల్లాల్లో అమలు విజయవంతమైతే, తర్వాత దశల్లో దేశవ్యాప్తంగా విస్తరించనున్నారు.
👨🌾 రైతులకు కలిగే లాభాలు
👉 ఆధునిక వ్యవసాయ పద్ధతులు
రైతులకు ట్రైనింగ్, మొబైల్ యాప్లు, సెన్సార్లు, డ్రోన్ మానిటరింగ్ వంటి సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని అందిస్తారు. దీని ద్వారా శ్రమ తగ్గి దిగుబడి పెరుగుతుంది.
👉 శీతల గదులు & గిడ్డంగులు
పండ్లు, కూరగాయల వంటి తడిపడే పంటలను నిల్వచేసేందుకు గిడ్డంగులు ఏర్పాటు చేయడం వల్ల నష్టాలు తగ్గుతాయి.
👉 మార్కెట్ కనెక్టివిటీ
రైతులు నేరుగా కొనుగోలుదారులకు E-NAM వేదిక ద్వారా ఉత్పత్తులను అమ్మగలుగుతారు. మధ్యవర్తుల దుర్వినియోగం తగ్గుతుంది.
👉 ఆర్గానిక్ వ్యవసాయం ప్రోత్సాహం
సేంద్రియ వ్యవసాయానికి ప్రత్యేక నిధులు, ప్రమాణపత్రాలు, మార్కెట్ యాక్సెస్ ఇచ్చి రైతులను ప్రోత్సహించనున్నారు.
👉 నూతన ఉపాధి అవకాశాలు
ఈ పథకం ద్వారా వ్యవసాయ రంగానికి అనుబంధంగా ఉపాధి అవకాశాలు పెరుగుతాయి కూలీలు, ట్రైనింగ్ స్టాఫ్, లాజిస్టిక్స్ రంగాల్లో.
💰 నిధుల వినియోగం ఎలా ఉంటుంది?
ఈ పథకం అమలుకు ₹24,000 కోట్లు కేటాయించగా, వాటిని ఇలా వినియోగిస్తారు:
చర్య | వివరాలు |
📦 శీతలగదుల నిర్మాణం | పండ్లు, కూరగాయలు నిల్వ ఉంచేందుకు నూతన కోల్డ్ స్టోరేజ్లు |
🚜 మెకానైజేషన్ సహాయం | వ్యవసాయ యంత్రాలు కొనుగోలుకు సబ్సిడీలు |
🛰️ రిమోట్ సెన్సింగ్, డ్రోన్లు | పంటల హెల్త్ మానిటరింగ్ కోసం |
🌱 ఆర్గానిక్ ఫార్మింగ్ ప్రోత్సాహం | సేంద్రియ వ్యవసాయానికి వనరుల సమకూర్చడం |
📲 రైతులు ఎలా అప్లై చేసుకోవాలి?
✅ స్థానిక వ్యవసాయ అధికారులను సంప్రదించాలి
✅ ప్రభుత్వం అందించే యాప్ లేదా వెబ్సైట్లో నమోదు చేసుకోవాలి
✅ రైతు ఉత్పత్తిదారుల సంఘాల్లో సభ్యత్వం తీసుకోవాలి
✅ ప్రారంభ కార్యక్రమాల్లో శిక్షణకు హాజరుకావాలి
📅 అమలుకై టైమ్లైన్
దశ | సమయం |
పైలట్ ప్రాజెక్ట్ | 2025 ఆరంభం |
పూర్తి అమలు | 2025 ఆగస్టు కల్లా |
జిల్లాల విస్తరణ | 2026 నుంచి దశలవారీగా |
🧭 ఈ పథకం ద్వారా మారే పరిస్థితులు
- వ్యవసాయ ఆదాయం 30–40% వరకు పెరిగే అవకాశం
- రైతులకు నష్ట నివారణ సాధ్యం
- ఉన్నత పంట నాణ్యత
- గ్రామీణ ఉపాధికి బలమైన మద్దతు
- దేశ ఆహార భద్రతకు స్థిరత
🔚 ముగింపు
ధన ధాన్య కృషి యోజన అంటే కేవలం ఓ ప్రభుత్వ పథకం కాదు. ఇది రైతు భవిష్యత్కు పెట్టే బలం. సాంకేతికత, మౌలిక వసతులు, మార్కెట్ లింకేజులు అనే మూడు కీలక అంశాలపై కేంద్రం నడిపించే ఈ యోజన ద్వారా భారత వ్యవసాయ రంగం నూతన దిశలోకి అడుగేస్తోంది.